Wraz z nadejściem zimy, która przynosi ze sobą niższe temperatury i nadejście chłodnych dni, wielu z nas jest podatnych na przeziębienia. Przeziębienie zazwyczaj utrzymuje się około tygodnia, a historycznie naszym lekarstwem była witamina C.
Artykuł w skrócie:
- Szkorbut: Niedobór witaminy C na przestrzeni dziejów
- Jaka jest główna funkcja witaminy C w organizmie?
- Niezbędny składnik odżywczy do produkcji kolagenu
- Znaczenie metabolizmu aminokwasów
- Czy witamina C może zapobiegać chorobom serca?
Szkorbut: Niedobór witaminy C na przestrzeni dziejów
Przez stulecia lekarze i odkrywcy podejmowali próby rozwikłania tajemnic wyniszczających chorób, które nękały marynarzy, siejąc spustoszenie w ich ciałach i umysłach.
Dzięki ich staraniom rozumiemy teraz, że te dolegliwości często wynikały z chronicznego niedoboru witaminy C, wynikającego z braku dostępu do świeżych owoców i warzyw. Najwcześniejszy udokumentowany przypadek użycia kwaśnych cytryn w leczeniu szkorbutu podczas rejsu po Pacyfiku pochodzi z 1593 roku.
Choć szkorbut może dziś nie występować powszechnie, niedobór witaminy C nadal może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia, w tym zwiększoną podatność na różne infekcje i utrudnione gojenie się ran. Ponadto, jest on powiązany z wieloma chorobami, w których rolę odgrywa stres oksydacyjny.
Jaka jest główna funkcja witaminy C w organizmie?
Witamina C (askorbinian) pełni wiele funkcji w organizmie, a jej niewielkie ilości występują we wszystkich typach komórek. Jako przeciwutleniacz, witamina C zapewnia ochronę przed uszkodzeniami komórkowymi wywołanymi stresem oksydacyjnym poprzez usuwanie reaktywnych form tlenu. W wysokich stężeniach jest obecna w większości komórek układu odpornościowego, co czyni ją kluczowym składnikiem odżywczym dla naszego układu odpornościowego.
Witamina C bierze udział w tworzeniu bariery skórnej i kolagenu w skórze właściwej. Odgrywa fizjologiczną rolę w ochronie skóry przed utlenianiem, zwalczaniu zmarszczek oraz regulacji szlaków sygnałowych komórek odpowiedzialnych za wzrost i różnicowanie. Procesy te są powiązane z występowaniem i rozwojem różnych chorób skóry.
Witamina C stymuluje również prawidłową produkcję białych krwinek i wspomaga niszczenie komórek, które wchłonęły już niepożądane patogeny i wymagają eliminacji. Dodatkowo pomaga zmniejszyć zmęczenie, a większe dawki witaminy C mogą prowadzić do znacznego skrócenia czasu trwania przeziębienia.
Niezbędny składnik odżywczy do produkcji kolagenu
Witamina C jest absolutnie niezbędnym kofaktorem enzymów biorących udział w syntezie kolagenu – białka kluczowego dla zdrowia tkanek podporowych, kości, chrząstki, stawów, naczyń krwionośnych i skóry. Właśnie dlatego bóle stawów i mięśni często wiążą się z niedoborem witaminy C. Dodatkowo, proces epitelializacji i gojenia się ran może być zaburzony, ponieważ odpowiednia synteza kolagenu w komórkach skóry jest niezbędna do naprawy tkanki skórnej.
Znaczenie metabolizmu aminokwasów
Witamina C pełni również funkcję kofaktora w biosyntezie karnityny, cząsteczki niezbędnej do utleniania kwasów tłuszczowych. Ponadto kwas askorbinowy jest niezbędny do prawidłowego metabolizmu tyrozyny, co wpływa na takie aspekty, jak pamięć i sprawność w sytuacjach stresowych. Wiele neuroprzekaźników pochodzi z aminokwasów, a tyrozyna jest prekursorem neuroprzekaźników, takich jak noradrenalina czy dopamina.
Czy witamina C może zapobiegać chorobom serca?
Wykazano, że witamina C jest skutecznym środkiem terapeutycznym obniżającym całkowity poziom cholesterolu we krwi, ponieważ stymuluje początkowy etap metabolizmu cholesterolu do kwasów żółciowych. Niektóre badania sugerują również, że witamina C może spowalniać postęp miażdżycy (stwardnienia tętnic). Jej silne działanie antyoksydacyjne może zapobiegać szkodliwemu utlenianiu tłuszczów, takich jak cholesterol i wielonienasycone kwasy tłuszczowe. W rzeczywistości to utleniona forma tych związków łatwo odkłada się w tętnicach. Ponadto wykazano, że witamina C zwiększa wchłanianie żelaza poprzez wychwytywanie żelaza niehemowego i magazynowanie go w postaci łatwiej przyswajalnej przez organizm.
